تولید نهاده‌های دامی به ویژه ذرت دامی که سالانه بخش زیادی از ارز کشور برای واردات این محصول اختصاص می‌یابد، برای به ثمر نشستن و خودکفایی کشور در تولید این محصول با چالش‌های مهمی روبه‌روست که باید توسط دولت برداشته شود.
به نقل از اخبارویزه، ذرت دامی یکی از مهم‌ترین انواع نهاده‌ها در تغذیه دام و طیور محسوب می‌شود. این نهاده به دو شکل ذرت علوفه‌ای و ذرت دانه‌ای تولید می‌شود.
با توجه به آمارنامه وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی ۹۹-۹۸ سطح زیر کشت ذرت دانه‌ای حدود ۱۳۸ هزار هکتار و سطح زیر کشت ذرت علوفه‌ای ۲۲۰ هزار هکتار بوده است و هر دو محصول به‌صورت آبی کشت می‌شود.
تولید ذرت علوفه‌ای به‌طور متوسط ۱۱٫۵ میلیون تن برآورد می‌شود که برای مصرف دامداری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مرغداری‌ها و دامداری‌ها سالانه حدود ۸٫۵ میلیون تن ذرت دانه‌ای نیاز است که با توجه به تولید حدود ۱٫۲ میلیون تنی ذرت دانه‌ای در کشور این حجم تولید پاسخگوی نیاز داخلی کشور نیست و بایستی حدود هفت میلیون تن واردات صورت گیرد.
طی سال‌های اخیر روند واردات ذرت دامی، روند مشخصی داشته است و سالانه حدود ۹ میلیون تن ذرت دامی وارد کشور می‌شود. درحالی‌که نیاز داخلی برای واردات حدود هفت میلیون تن است. با توجه به مازاد واردات انجام‌شده احساس می‌شود که این بخش یا به‌صورت غیر سیستمی در بازار آزاد فروخته می‌شود و یا به‌صورت ماده اولیه در کارخانجات مواد غذایی مرتبط مورداستفاده قرار می‌گیرد.
درواقع عده‌ای با استفاده از رانت خود با دریافت ارز ترجیحی واردات ذرت دامی انجام داده و پس از واردات، ذرت را خارج از سیستم بازارگاه با ارز بازار آزاد به فروش می‌رسانند.
نکته حائز اهمیت این است که باوجود تحریم‌ها از کشورهای اروپایی مثل انگلستان، هلند و سوییس واردات قابل‌توجهی انجام‌شده است. لذا نکته‌ای که باید دقت کرد در شرایط تحریمی فعلی باید دولت برای تداوم واردات و جلوگیری از به خطر افتادن واردات نهاده‌های دامی دیپلماسی فعال اقتصادی را مدنظر قرار بدهد.
نکته بعدی اینکه دولت باید با تخصیص به‌موقع ارز جهت واردات این نهاده‌ها و نیز ایجاد هماهنگی‌های لازم بین دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت و بانک مرکزی نیاز داخلی را در اسرع وقت تأمین نماید. علت گران شدن قیمت نهاده‌های دامی در چندماهه اخیر و تأثیر آن بر بازار مرغ و گوشت عدم تخصیص به‌موقع ارز جهت واردات این نهاده‌ها و عدم هماهنگی‌های لازم بین دستگاه‌ها در فرایند واردات بوده است.
ذرت دامی، در سال ۹۹ با وارداتی حدود ۸۶ درصدی در بین سایر نهاده های دامی بیشترین حجم واردات را داشته است. با توجه به این امر و وابستگی بالای کشور به واردات این محصول، لزوم حمایت گسترده از کشاورزان برای کشت ذرت دامی و اعمال سیاست‌های تشویقی جهت ترغیب کشاورزان به تغییر الگوی کشت به سمت این محصول در مناطق پرآب کشور بسیار حائز اهمیت است.
با توجه به اینکه ذرت دامی محصولی بسیار آب بر هست لذا به دلیل کمبود منابع آبی داخل کشور برای کاشت این محصول، کشور با محدودیت جدی مواجه است. بنابراین توصیه‌ای که می‌توان دراین‌باره کرد این است که می‌توان توسعه کشت جو را در مناطق حاصلخیز افزایش داد و بخشی از ارزی که جهت واردات جو استفاده می‌شود را جهت واردات ذرت صرف نمود.
بالاترین میزان تولید ذرت کشور در شمال خوزستان است. لذا به‌جز مناطق شمال خوزستان که دارای بارندگی زیادی هست در هیچ نقطه دیگر از کشور نبایستی اجازه کشت ذرت را داد. به‌طوری‌که کشت ذرت در مناطق دیگر کشور از قبیل کرمانشاه، فارس، هرمزگان و … وجود دارد ولی باید کشت ذرت در این مناطق را به دلیل کمبود آب حذف کرد و برای بالا بردن عملکرد کشت ذرت در شمال خوزستان سرمایه‌گذاری کرد.
تولید ذرت دامی با توجه به استفاده از ارقام بذر مناسب و سازگار به کم‌آبی و کشت نشایی طی چند سال اخیر رشد داشته است ولی همچنان به دلیل عدم امکان وابستگی کامل به تولید داخل، جهت تأمین نیاز داخلی وابستگی شدیدی به واردات وجود دارد. طبق برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی این وزارتخانه در تلاش است، تا پایان برنامه ششم توسعه، کل ذرت کشور به‌صورت نشایی کشت شود و امکان خودکفایی در تولید این محصول ایجاد شود. برای جلوگیری از میزان واردات گسترده ذرت دامی و کاهش ریسک واردات در شرایط تحریمی و خوداتکایی به داخل جهت جلوگیری از نوسانات قیمت نهاده دامی می‌توان از بذرهای اصلاح‌شده که در برابر کم‌آبی مقاوم هستند، استفاده کرد.
مهم‌ترین مشکل در واردات نهاده‌های دامی عدم تأمین ارز است. در ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۹ به دلیل عدم تخصیص ارز کافی جهت واردات نهاده‌های دامی (مخصوصاً جو و کنجاله سویا) میزان واردات نسبت به مشابه سال قبل کاهش داشت و همین موضوع باعث عدم تأمین به‌موقع نهاده‌های دام و طیور موردنیاز دامداری‌ها و مرغداری‌ها شد و همین موضوع باعث تأثیر مستقیم برافزایش شدید قیمت گوشت مرغ و تخم‌مرغ شد.
با توجه به اینکه این نهاده‌ها با ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌شود لذا نوسانات قیمتی این‌چنینی نبایستی رخ می‌داد ولی به دلیل عدم تخصیص ارز کافی نوسانات قیمتی در نهاده‌ها رخ داد.
تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به خوراک دام خصوصاً ذرت دامی و کنجاله سویا میزان وابستگی به این محصولات اساسی را ۱۴۴درصد افزایش داده و رانت ۳۳ هزار میلیارد تومانی را سبب شده است.
به‌گونه‌ای که برخی با سوءاستفاده از رانت موجود ذرت دامی را با ارز ترجیحی وارد کرده و با ارز بازار آزاد به فروش می‌رسانند. که این موضوع باعث نوسان قیمت در بازار نهاده‌ها شده است. از طرفی به دلیل عدم نیازسنجی دقیق میزان نهاده موردنیاز واحدهای مرغداری و دامداری، مقدار سهمیه در نظر گرفته‌شده از نهاده‌ها پاسخگوی نیاز واقعی این واحدها نبوده لذا این واحدها جهت تأمین نیاز خود مجبور به خرید نهاده از بازار آزاد هستند که این امر قطعاً در قیمت تمام‌شده محصول تأثیرگذار است.